Op basis van het bordje bij grenspaal 257 in Putte, schreef ik eerder dat er 388 grenspalen langs de Nederlands-Belgische grens zijn te vinden. Maar dat blijkt niet correct te zijn!

Grenspaal 257 met daarnaast het bordje met onjuiste informatie

De eerste grenspaal staat in Vaals, bij het drielandenpunt. En deze heeft, zeer toepasselijk, nummer 1 gekregen. De laatste staat in Zeeland, bij natuurgebied Het Zwin en heeft nummer 369. Dus dan zijn het er 369, zou je denken….

Er zijn echter een aantal extra palen geplaatst. Zo staat aan de oostzijde van het Schelde-Rijnkanaal grenspaal 268. In het jaar 2000 is aan de overzijde paal 268a geplaatst. En zo zijn er nog een aantal extra grenspalen geplaatst, met de letters a, b en c.

Grenspaal 268a (aan de overkant, midden in de foto) gezien vanaf 268

Bovendien zijn langs de Maas op verschillende plaatsen op beide oevers, tegenover elkaar, grenspalen geplaatst die een gelijk nummer hebben.

Dus hoeveel grenspalen staan er dan in totaal?

Peter Dirven van grensmarkeringen.be was zo vriendelijk me dit overzicht te sturen.

Voerstreek — nrs. 1-44 → 44 grenspalen

Aan beide kanten vd Maas — nrs. 45-48 → 8 grenspalen

Rond Maastricht — nrs. 49-106 → 58 grenspalen

Aan beide kanten vd Maas — nrs. 107-126 m.u.v. nr. 125 Nederlandse zijde → 39 grenspalen

2004 (niet geplaatst in 1843) — nr. 125 Nederlandse zijde → 1 grenspaal

Belgisch Limburg — nrs. 127-194 → 68 grenspalen

Provincie Antwerpen — nrs. 195-269 → 75 grenspalen

1974 in Baarle-Hertog-Nassau nr. 214/215 → 1 grenspaal

2000 aan Schelde-Rijnkanaal — nr. 268A → 1 grenspaal

Zeeuws-Vlaanderen — nrs. 270-365 → 97 grenspalen (364 dubbel: 364A en 364B)

1869 in Willem-Leopoldpolder — nrs. 366-369 → 4 grenspalen

1869 in Willem-Leopoldpolder — nr. 364 → 1 grenspaal tussen 364A en 364B op het echte grenspunt

1905 in Hedwige- en Prosperpolder — nrs. 269A, B en C → 3 grenspalen

2000 aan de Traktaatweg bij Zelzate — nr. 307A → 1 grenspaal

In totaal staan er 401 grenspalen langs de grens van België en Nederland. Of toch niet?

Is grenspaal 214/215 een officiële grenspaal?

Nog een citaat van Peter Dirven:

In 1843 is bij het bepalen van de juiste grens geen rekening gehouden tussen 214 en 215.  Men sprak van het gat in de grens.  Er zijn zelfs geen nummers vrijgehouden voor Baarle en omgeving.

De situatie was te ingewikkeld, dit voor de grens én voor de enclaves.

Er was zelfs een plan om op elke hoek van de enclaves een grenspaal te plaatsen.  ( ??? )  Het zou hier goed vol gestaan hebben met grenspalen.

In 1974 was er eindelijk een akkoord gekomen over de BENE grens tussen 214 en 215. (Later in 1995 over de grenzen van de enclaves )

Omdat er geen nummers waren vrijgehouden voor de grens tussen 214 en 215 had men het plan opgevat om met subnummers te werken, maar dat zou ook een complexe situatie zijn geweest.

Later heeft men het plan opgevat om enkel grenspalen te voorzien op de gemeente grenzen. Omdat in 1974 in België vele kleine gemeenten opgingen in grotere fusiegemeenten, was het iets eenvoudiger maar vooral rond Zondereigen, wat ook tot Baarle Hertog behoort, was het ook al zeker complex genoeg.

In 1974 kon men al zeer goed topografische kaarten maken en was de noodzaak om grenspalen te plaatsen niet meer zo nodig in tegenstelling tot vroegere tijden.

Daarom heeft men maar één grenspaal voorzien mét nummer 214-215. (Men heeft de grenspaal 215 als mal gebruikt om 214-215 na te maken.)

Men kan nu discusiëren. Is het een officiële grenspaal of een gewone grenspaal of een monument?

Een officiële grenspaal is het niet.  Er is géén akte over gemaakt. Hij staat zelfs niet op de grens maar in de Belgische enclave H1.

Hij staat echter symbool voor het dichtmaken van de grens tussen 214 en 215 na ruim 130 jaar discussiëren, over waar de grens juist lag en zelfs ook nog over het uitwisselen van dorpen en gronden om de enclave situatie op te heven. Telkens kwam er een oorlog tussen die de gemaakte plannen vertraagde en zelfs verdaagde.

Daarom is hij voor mij meer dan een symbool alleen.

Op de site van Peter Dirven staat nog veel meer over de grens in Baarle-Nassau en Baarle-Hertog.

Grenspaal 214/215 in Baarle-Hertog

Waar komt het getal 388 dan vandaan?

Bij de oorspronkelijke aanbesteding in 1843 werden 388 grenspalen besteld. Zie de vertaling die ik van Aafko Tuin mocht ontvangen.

Bestek grenspalen (PDF)

Conclusie: 400 grenspalen langs de Belgisch-Nederlandse grens

De conclusie is dus dat er exact 400 officiële grenspalen langs de Belgisch-Nederlandse grens staan.

Verder kijken en lezen

Terug naar de beginpagina Grenspalen België Nederland.

Bekijk de opbouw van de tour in het blog.